จากอดีต…ถึงปัจจุบัน “บันได ๕๑ ขั้น” แห่งวังนารายณ์
หากใครเคยเดินเล่นในย่านเมืองเก่าลพบุรี โดยเฉพาะบริเวณใกล้พระนารายณ์ราชนิเวศน์ อาจเคยผ่านตากับบันไดหินเก่าคร่ำที่ซ่อนตัวอยู่ใกล้หัวตลาดเก่า บันไดที่อาจดูเหมือนไม่มีอะไรน่าสนใจนักในมุมของคนรุ่นใหม่ แต่หากมองให้ลึกลงไปในชั้นหินแต่ละก้อน จะพบว่าที่นี่เคยเป็น “ประตูสู่ราชวัง” มาแล้วเมื่อหลายร้อยปีก่อน
บันได ๕๑ ขั้น ที่ทอดตัวจากท่าน้ำขึ้นสู่พระราชวัง
ย้อนกลับไปในสมัยกรุงศรีอยุธยา ช่วงแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เมืองลพบุรีเจริญรุ่งเรืองในฐานะเมืองหน้าด่านและศูนย์กลางการปกครองยามฤดูร้อน พระราชวังนารายณ์ซึ่งสร้างขึ้นอย่างวิจิตรตระการตา เคยเป็นที่ประทับของกษัตริย์และเป็นที่ต้อนรับราชทูตจากต่างแดนมากมาย
และ “บันได ๕๑ ขั้น” แห่งนี้เอง คือเส้นทางหลักที่แขกบ้านแขกเมือง ขุนนาง และผู้มีเกียรติเดินเท้าขึ้นจากท่าน้ำ เข้าสู่เขตราชสำนัก ท่าน้ำแห่งนี้เคยคึกคักด้วยเรือสินค้า เรือพระราชพิธี และเรือสำเภาที่แล่นมาจากแดนไกล ในวันที่วังยังรุ่งเรือง เสียงพายกระทบผืนน้ำและเสียงสนทนาของคนหลากภาษาเคยดังก้องบริเวณนี้
เงียบเหงา…แต่ไม่ไร้เรื่องราว
วันนี้ท่าน้ำเงียบสงบลงตามกาลเวลา บันไดที่เคยรับฝีเท้านับพันกลับกลายเป็นเพียงทางขึ้นเล็กๆ ที่คนในชุมชนใช้ผ่านไปมา บางก้าวเริ่มสึก บางขั้นแตกร้าวจากฝนและแดดนับร้อยปี แต่ทุกซอกทุกมุมยังคงซ่อน “เรื่องเล่า” ที่แม้ไม่มีเสียง แต่กลับดังชัดในจินตนาการของผู้ที่มองลึกกว่าเพียงผิวเผิน
ในช่วงที่ลพบุรีไม่ใช่เมืองหลวงสำรองอีกต่อไป ความคึกคักริมน้ำแผ่วเบาลง แต่บันได ๕๑ ขั้นยังยืนหยัดราวเป็นสัญลักษณ์ของกาลเวลา เป็นเส้นเชื่อมจากอดีตที่รุ่งโรจน์มาสู่ปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลง
จากบันไดหิน…สู่ชุมชนเมือง
ถนนสายเล็กๆ ที่เริ่มจากหัวบันได ได้กลายเป็นตลาด กลายเป็นถนนคนเดิน กลายเป็นบ้านเรือนของชาวลพบุรีหลายชั่วอายุคน วิถีชีวิตใหม่เติบโตขึ้นบนรากเหง้าเดิม แม้ไม่ใช่ทุกคนจะรู้ว่าตัวเองกำลังเดินผ่านทางเสด็จเก่า แต่ชุมชนก็ยังมีลมหายใจ ร่วมเป็นส่วนหนึ่งของประวัติศาสตร์ที่ยังไม่เลือนหาย
บทสรุปของความทรงจำที่ไม่มีวันจาง
บันได ๕๑ ขั้นอาจไม่ใช่โบราณสถานโดดเด่นนักในสายตานักท่องเที่ยว แต่หากคุณได้มีโอกาสมายืน ณ จุดนี้ ลองมองย้อนกลับไปทางแม่น้ำ แล้วจินตนาการถึงเรือราชทูตจากฝรั่งเศสที่เทียบท่าตรงนี้ หรือขุนนางผู้มากบารมีที่เคยก้าวขึ้นไปยังพระราชวัง มุมมองของคุณอาจเปลี่ยนไป
บางที…คุณอาจได้ยินเสียงก้าวเท้าแห่งอดีตก้องขึ้นมาจากหินเก่าทั้ง ๕๑ ขั้นนั้นอีกครั้ง
